Ali ÜNLÜ
Köşe Yazarı
Ali ÜNLÜ
 

Dün Tapşırmak, Bugün Telif Hakkı

İletişim çağında yaşıyoruz. Dolayısıyla medya, yaşadığımız çağın en önemli araçlarından bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hal böyle olunca medyaya olan ihtiyaç her geçen gün daha fazla artmaktadır. Tarihi açıdan değerlendirdiğimizde medya, bireysel iletişim noktasında önemli roller üstlenmektedir. Medyanın önemi, teknolojinin de gelişmesi ile daha da farklı bir boyut kazanmaktadır. Sosyal medya kavramı ile toplum odaklı medyanın bireyselleşmesi, zaman ve mekân sınırlılıklarının ortadan kalkması, medya ürünlerinin üretiminin ve yayınının geçmişe nazaran daha da ucuz olmasından dolayı,  her birey medya içerisinde hem üreten, hem de içerikleri tüketen konumuna gelmiştir.   Örnek olayımızı anlatmadan önce bir konuya değinmek istiyorum: Sosyal medya kavramı, içerik üretimini artırmaya zorlamaktadır. Dolayısıyla bu içerikler; müzikten şiire, tiyatrodan sinemaya, fotoğrafçılıktan her türlü edebi ürüne kadar birçok çeşit yelpazesini de içerisinde barındırmaktadır. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, telif hakları sorunu geçmişe nazaran daha fazla vuku bulmaktadır. Bireyler içerik üretimi noktasında tıkandığı zaman, bir Nazım Hikmet şiirini veya bir Necip Fazıl pasajını kendi eserleri gibi topluma sunabilmektedir. Bu durum, sadece edebiyat açısından değil, aynı zamanda müzik noktasında da boy göstermektedir. Örneğin bir Âşık Veysel eserini birey kendi eseri gibi seslendirip, You Tube ve İnstagram gibi birçok sosyal mecrada bu eseri yayınlayabilmektedir. Bunun yanı sıra, yayınlardan ücret dahi kazanabilmektedir. Kazanılan bu ücretlerin ise hiçbir bölümü eser sahiplerine telif adı altında ödenmemektedir. Günümüz sanatçılarının birçoğu ise bu durumdan şikâyet etmektedir. Yaşanan bu olumsuz durum, birçok sanatçının yeni eser ortaya koyma şevkini de kırmaktadır.   Örnek olayımıza gelecek olursak; Kayseri’de yaşayan Halk Ozanı Âşık Kul Mustafa’nın başından geçen birkaç olaydan bahsetmek istiyorum.  Âşık Kul Mustafa, yöresinde sevilen ve eserleri ile birçok insana dokunmuş önemli Halk Ozanlarımızdan biri.  Âşık Kul Mustafa, günümüzde yaşanan bu telif sorunlarının da en önemli mağdurları arasında yer almaktadır. Yüzlerce şiir ve beste yapmış Kul Mustafa Danacı, eserlerinin büyük bir bölümünün kendisinden izinsiz kullanılmasından şikâyetçi. Günümüzde sosyal medya ile fenomen haline gelmiş bireylerin, kendisinden izinsiz şarkılarını söylemesi ve eser içerisinde tapşırmak denilen bölümde kendi isminin geçmesine rağmen, hiçbir şekilde kendisine geri dönüş yapılmamasından şikayetçi. Bir gün yaşamış olduğu bu duruma bende şahit oldum. Bir eserini seslendiren fenomene telif atan Kul Mustafa, yanımda telifin kaldırılması için birçok kere telefon ile arandı. Bu telefon görüşmelerinden en ilginci ise; kendi eserini yapmış, üzerine eserin klibini bile çekmiş bir fenomenin kendisinden telifi kaldırmasını istemesidir.     Örnek olayımızda da anlattığımız gibi bu ve buna benzer birçok durum ne yazık ki sayısızca yaşanmaktadır. Yine bir araştırmaya göre; telif hakları sorunu yüzünden son 15 yıldır, ülkemizde şair ve edebiyatçıların yetişmediği gözler önüne serilmektedir. Eserlerin kolay üretilerek sosyal medya da yayınlanması ve kopya eserleri bireylerin sahiplenmesinden dolayı bu olumsuz durumun gerçekleştiği gözlemlenmektedir. Yine sinemadan da bir örnek verecek olursak; Yönetmen Celal Aksu’nun birçok projesinin kopyalanarak kullanıldığını da bu telif sorununa örnek teşkil edebiliriz.   Sanatçılardan ziyade biz okur, dinleyici ve izleyicilerin daha zengin içeriklere şahit olabilmesi için gerçekten emek gösteren ve emeği çalınmış sanatçılarımıza destek olmamız gerekmektedir. Bu yazımız ile medyayı bilinçli tüketmemizin önemi yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, kültürümüzün nesillere aktarılması için sanatçılarımıza bilinçlenerek destek olmamız gerekmektedir. Dün Türkülerimiz içerisinde tapşırmak dediğimiz eser sahibinin kendi ismini andığı Türküsünde, bu gün telif hakkı dediğimiz bir takım sorunlar ile karşılaşmamak adına üzerimize düşeni yapmamız önem arz etmektedir.
Ekleme Tarihi: 13 Temmuz 2022 - Çarşamba

Dün Tapşırmak, Bugün Telif Hakkı

İletişim çağında yaşıyoruz. Dolayısıyla medya, yaşadığımız çağın en önemli araçlarından bir tanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hal böyle olunca medyaya olan ihtiyaç her geçen gün daha fazla artmaktadır. Tarihi açıdan değerlendirdiğimizde medya, bireysel iletişim noktasında önemli roller üstlenmektedir. Medyanın önemi, teknolojinin de gelişmesi ile daha da farklı bir boyut kazanmaktadır. Sosyal medya kavramı ile toplum odaklı medyanın bireyselleşmesi, zaman ve mekân sınırlılıklarının ortadan kalkması, medya ürünlerinin üretiminin ve yayınının geçmişe nazaran daha da ucuz olmasından dolayı,  her birey medya içerisinde hem üreten, hem de içerikleri tüketen konumuna gelmiştir.

 

Örnek olayımızı anlatmadan önce bir konuya değinmek istiyorum: Sosyal medya kavramı, içerik üretimini artırmaya zorlamaktadır. Dolayısıyla bu içerikler; müzikten şiire, tiyatrodan sinemaya, fotoğrafçılıktan her türlü edebi ürüne kadar birçok çeşit yelpazesini de içerisinde barındırmaktadır. Bu bağlamda değerlendirildiğinde, telif hakları sorunu geçmişe nazaran daha fazla vuku bulmaktadır. Bireyler içerik üretimi noktasında tıkandığı zaman, bir Nazım Hikmet şiirini veya bir Necip Fazıl pasajını kendi eserleri gibi topluma sunabilmektedir. Bu durum, sadece edebiyat açısından değil, aynı zamanda müzik noktasında da boy göstermektedir. Örneğin bir Âşık Veysel eserini birey kendi eseri gibi seslendirip, You Tube ve İnstagram gibi birçok sosyal mecrada bu eseri yayınlayabilmektedir. Bunun yanı sıra, yayınlardan ücret dahi kazanabilmektedir. Kazanılan bu ücretlerin ise hiçbir bölümü eser sahiplerine telif adı altında ödenmemektedir. Günümüz sanatçılarının birçoğu ise bu durumdan şikâyet etmektedir. Yaşanan bu olumsuz durum, birçok sanatçının yeni eser ortaya koyma şevkini de kırmaktadır.

 

Örnek olayımıza gelecek olursak; Kayseri’de yaşayan Halk Ozanı Âşık Kul Mustafa’nın başından geçen birkaç olaydan bahsetmek istiyorum.  Âşık Kul Mustafa, yöresinde sevilen ve eserleri ile birçok insana dokunmuş önemli Halk Ozanlarımızdan biri.  Âşık Kul Mustafa, günümüzde yaşanan bu telif sorunlarının da en önemli mağdurları arasında yer almaktadır. Yüzlerce şiir ve beste yapmış Kul Mustafa Danacı, eserlerinin büyük bir bölümünün kendisinden izinsiz kullanılmasından şikâyetçi. Günümüzde sosyal medya ile fenomen haline gelmiş bireylerin, kendisinden izinsiz şarkılarını söylemesi ve eser içerisinde tapşırmak denilen bölümde kendi isminin geçmesine rağmen, hiçbir şekilde kendisine geri dönüş yapılmamasından şikayetçi. Bir gün yaşamış olduğu bu duruma bende şahit oldum. Bir eserini seslendiren fenomene telif atan Kul Mustafa, yanımda telifin kaldırılması için birçok kere telefon ile arandı. Bu telefon görüşmelerinden en ilginci ise; kendi eserini yapmış, üzerine eserin klibini bile çekmiş bir fenomenin kendisinden telifi kaldırmasını istemesidir.

 

 

Örnek olayımızda da anlattığımız gibi bu ve buna benzer birçok durum ne yazık ki sayısızca yaşanmaktadır. Yine bir araştırmaya göre; telif hakları sorunu yüzünden son 15 yıldır, ülkemizde şair ve edebiyatçıların yetişmediği gözler önüne serilmektedir. Eserlerin kolay üretilerek sosyal medya da yayınlanması ve kopya eserleri bireylerin sahiplenmesinden dolayı bu olumsuz durumun gerçekleştiği gözlemlenmektedir. Yine sinemadan da bir örnek verecek olursak; Yönetmen Celal Aksu’nun birçok projesinin kopyalanarak kullanıldığını da bu telif sorununa örnek teşkil edebiliriz.

 

Sanatçılardan ziyade biz okur, dinleyici ve izleyicilerin daha zengin içeriklere şahit olabilmesi için gerçekten emek gösteren ve emeği çalınmış sanatçılarımıza destek olmamız gerekmektedir. Bu yazımız ile medyayı bilinçli tüketmemizin önemi yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, kültürümüzün nesillere aktarılması için sanatçılarımıza bilinçlenerek destek olmamız gerekmektedir. Dün Türkülerimiz içerisinde tapşırmak dediğimiz eser sahibinin kendi ismini andığı Türküsünde, bu gün telif hakkı dediğimiz bir takım sorunlar ile karşılaşmamak adına üzerimize düşeni yapmamız önem arz etmektedir.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve postegram.net sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.