Toplumları güncel olaylar ve gelişmeler ile ilgili bilgilendirme ihtiyacı ilk insanlardan beri var olmuş, bu amaçla ilk olarak milattan önce 59 yılında haber toplama ve dağıtma gazetesi Acta Diurna dağıtılmaya başlanmıştı.
Roma Senatosu’nca çıkarılıp imparatorluğun değişik köşelerine dağıtılan bu gazete taş ve metaller üzerine yazılıyor ve Roma’nın günlük resmi haberleri yer alıyordu.
İlk kağıt gazete ise matbaanın keşfinden sonra Johann Carolus’un 1605 yılında yayınladığı Aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historie adlı gazete olarak kayıtlara geçti.
Bu gelişmeden sonra zamanla başta Avrupa olmak üzere insanlığın var olduğu hemen her yerde kağıt gazeteler basılmaya başlandı.
Kağıt gazeteler maliyetlerinin düşük olması, hızlı üretilmesi ve dağıtılması gibi özellikleri sayesinde hayatımızda büyük yer tutmaya başladı. Osmanlı’dan sonra Türkiye Cumhuriyeti’nde de gazeteler Anadolu’nun en ücra köşesinde bile insanları günlük siyasi ve toplumsal gelişmeler ile diğer olaylar hakkında bilgilendirdi.
Gazetelerin önemi zaman zaman o kadar çok arttı ki yayınlanan haberler toplumsal gelişmelerin ilk ateşini yaktı, kimi zaman üst düzey siyasilerin istifa ettiği görülürken, kimi zaman hemen herkesi ilgilendiren düzenlemeler yapıldı.
7’den 77’ye hemen herkesin dokunarak ve matbaa kokusu alarak okuduğu, güne onunla başladığı kağıt gazeteler son dönemlerde tarihi bir virajın eşliğinde. Son yıllarda dijital medyanın yükselişinin günlük klasik gazeteleri zora soktuğu herkese malum. Kimileri bir bir kapanırken, bir zamanların devleri olarak öne gazeteler de her geçen gün tiraj kaybı yaşıyor ve sayfalarını azaltıyor.
BASILI GAZETELER ARTIK İKİNCİ PLANDA
İnternetin ve dijital haber kaynaklarının artan popülaritesi ve habere hızlı ve kolay ulaşım imkanı sunması artık basılı gazeteleri ikinci plana atmış durumda.
Özellikle sosyal medyanın hemen herkes tarafından kullanılmaya başlanması ve bu mecralardan haber sitelerinin takip edilmesi dijital haberciliğin cazibesini artırdı.
Öte yandan bu mecralarda birçok insanın haberleri çevrimiçi olarak tüketmeye yönelmesine neden oldu.
Günlük gelişmelere dair haberlerin sosyal medya ve internet ortamında anında tüketilmesi gazetelerin artık yeni bir yol seçmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
İnsanların anlık olarak sürekli haber bombardımanına maruz kalması dijitali daha cazip kılarken, gazetelerdeki haberler bayatlıyor.
Çevrim içi haber kaynakları, sosyal medya platformları ve mobil uygulamalar, haberleri anında ve geniş kitlelere ulaştırma imkanı sunuyor. Bu, birçok insanın geleneksel basılı gazeteler yerine dijital içeriklere yönelmesine neden oluyor.
İSTENİLEN HABERE ANINDA ULAŞILABİLİYOR
İnsanlar kâğıt gazetelerde sadece kendisine sunulanı okurken, internette istediği habere erişebiliyor. Bu da dijital medyanın cazibesini artıran bir etken olarak görülüyor.
Öte yandan dijital medyanın takibinin kolay olması da onu bir adım öne çıkartıyor.
Dijital medyaya gösterilen önemin ne kadar arttığını 2023 reklam yatırımlarına bakarak görebiliriz.
Reklamverenler Derneği, Reklamcılar Derneği, İnteraktif Reklamcılık Derneği, Açıkhava Reklamcıları Vakfı, Ulusal Radyo Yayıncıları Derneği ile Mobil Mecralar Araştırma Pazarlama ve Reklamcılık Derneği adına Deloitte tarafından hazırlanan ‘Türkiye 2023 yılı Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları Raporu’na göre 2023’te dijital reklam ve medya yatırımları yüzde 136,9 artarak 86,5 milyar liraya ulaşmış durumda.
Toplam medya ve reklam yatırımlarından dijitalin aldığı pay yüzde 72,6’ya yükselerek tarihi zirvesine çıktı. Buna karşılık, gazeteye verilen reklam sayısında yüzde 16,5 düşüş yaşandı.
Bu veriler de artık gazetelerin ikinci hatta sosyal medyadan sonra üçüncü planda olduğunu gözler önüne seriyor.
GELECEKLERİ HENÜZ KARMAŞIK
Tüm bu gelişmelere rağmen basılı medyanın tamamen bittiğini söyleyemeyiz. Günlük basılı gazetelerin geleceğinin olup olmadığı konusu henüz karmaşık durumda. İşte bu konuda dikkate alınması gereken bazı noktalar:
Güvenilirlik ve Derinlik: Bazı okuyucular, dijital medyaya kıyasla basılı medyanın daha güvenilir ve derinlemesine analiz sunduğunu düşünebilirler. Bu algı bazı insanların basılı gazetelere bağlı kalmasını sağlayabilir.
Yavaş Haber Tüketimi: Dijital medya, anlık haberler ve hızlı tüketim için idealdir. Ancak, bazı okuyucular haberi sindirmek ve analiz etmek için daha yavaş bir okuma deneyimini tercih edebilir. Bu noktada, basılı gazeteler avantajlı olabilir.
Teknolojik Erişim ve Alışkanlıklar: Bazı bölgelerde veya demografik gruplarda dijital medyaya erişim sınırlı olabilir. Ayrıca, bazı insanlar geleneksel basılı gazeteleri okumaktan hoşlanabilir ve bu alışkanlıklarını sürdürmeyi tercih edebilirler.
Günlük baskı gazeteleri, dijital medyanın yükselmesiyle önemli bir dönüşüm sürecine girdi. Ancak bu gazetelerin tamamen tükenip tükenmeyeceği, medya endüstrisinin nasıl evrileceğine, basılı medyanın dijital dönüşüme nasıl adapte olduğuna ve okuyucu alışkanlıklarının nasıl şekilleneceğine bağlıdır.
ÖZEL HABER ODAKLI YAYINLAR, TİRAJIN KORUNMA İHTİMALİNİ ARTIRABİLİR
Basılı gazeteler, dijital çağda varlıklarını sürdürebilmek için yenilikçi stratejiler geliştirerek ve mevcut avantajlarını koruyarak gelecekte belirli bir rol oynamaya devam edebilirler.
Ayrıca son dönemde Türkiye’de de örneklerinin görüldüğü gibi özel haberlerle tirajını ve okuyucu sayısını koruyabilir.
Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, basılı gazetelerin sayısı azalsa da tamamen bitmeyeceğini düşünüyorum. Özellikle iş yerlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında, ofislerde ve gazete alışkanlığı olan üst yaş grubunda basılı gazeteye ilgi devam edecektir. Ancak burada gazetelerin yapması gereken hemen bayatlayan klasik günlük gelişmeler değil de özel haberlere odaklanmaları.
‘’Gazeteler günlük olayları yazarak daha ne kadar ömrünü yürütebilir’’
Gazeteler, dijital medyaya uyum sağlayarak ve çevrimiçi içerik sunarak yaşam sürelerini uzatabilirler. Bu, çevrimiçi abonelikler, dijital gazeteler, sosyal medya ve mobil uygulamalar gibi dijital platformlarda varlık göstermeyi içerir.
Dijital dönüşüm, gazetelerin daha geniş bir kitleye ulaşmasını ve yeni gelir kaynakları bulmasını sağlayabilir. Örneğin;
The New York Times
Dijital Geçiş: The New York Times, dijital medya devrimine erken uyum sağladı ve çevrimiçi abonelik sistemine geçiş yaptı. Kaliteli içerik ve dijital abonelikler sayesinde basılı gazeteciliğini sürdürürken, dijital platformlarda da güçlü bir varlık oluşturdu.
Sonuç: Basılı gazete tirajı azalmış olsada, dijital abonelikler sayesinde finansal olarak güçlü kalmayı başarmıştır.
Gazeteler, günlük olayları yazarak ve dijital çağın gereksinimlerine uyum sağlayarak daha uzun süre hayatta kalabilirler. Ancak bu süreçte medya endüstrisindeki değişimleri takip etmeleri, yenilikçi stratejiler geliştirmeleri ve okuyucu ihtiyaçlarına uygun içerikler sunmaları gerekmektedir
,. Basılı gazetelerin geleceği bu adaptasyon sürecinde ne kadar başarılı olduklarına bağlı olarak şekillenecektir.
“Gazetecilik, bilgiye olan ihtiyacı karşılamak için sürekli olarak evrim geçirmelidir. Geleneksel gazeteler, dijital çağda varlıklarını sürdürebilmek için uyum sağlamak zorundalar.”
- Arthur Ochs Sulzberger Jr., eski The New York Times başkanı